24-04-2025 / 25-04-2025

Heeft Koning Willem-Alexander blauw bloed?

Koning Willem-Alexander heeft geen blauw bloed! De mythe van blauw bloed is een cultureel verhaal, een visueel misverstand dat door de geschiedenis heen als waarheid werd aangenomen. Maar biologisch gezien stroomt er door zijn slagaderen hetzelfde rode, zuurstofrijke bloed als door die van jou en mij. 

De vraag of Koning Willem-Alexander blauw bloed heeft, klinkt als een sprookjesachtig mysterie, maar het antwoord ligt verrassend genoeg in een combinatie van wetenschap en geschiedenis. Laten we deze kwestie ontrafelen, van hemoglobine tot hemocyanine, en van adellijke mythen tot de biologie van bloed. 

Het Geheim van de Rode Bloedcel 

Menselijk bloed is niet blauw, maar rood. Dit komt door hemoglobine, een eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof door het lichaam transporteert. Elke rode bloedcel bevat maar liefst 400 miljoen moleculen hemoglobine. Hemoglobine bevat ijzer, dat verantwoordelijk is voor de rode kleur. Hoe zuurstofrijker het bloed, hoe helderder rood het is. Slagaderlijk bloed, dat zuurstofrijk is, heeft een helderrode kleur, terwijl aderlijk (venen) bloed, dat minder zuurstof bevat, donkerder rood is. Soms wordt veneus bloed aangezien voor blauw bloed, vooral als het door de huid heen gezien wordt. Maar dat is een optische illusie: het bloed zelf is altijd rood. De blauwe kleur die we soms door de huid heen zien, heeft te maken met hoe licht wordt geabsorbeerd en verspreid. Rood licht dringt dieper door in de huid dan blauw licht. Hierdoor lijkt het alsof de aderen blauw zijn, terwijl het bloed daarin nog steeds rood is. 

In de dierenwereld bestaat er wél echt blauw bloed. Sommige ongewervelden zoals inktvissen, krabben en slakken gebruiken hemocyanine in plaats van hemoglobine om zuurstof te transporteren. Bij hemocyanine is koper het metaal dat zuurstof bindt, en dit geeft het bloed een blauwe kleur. Een fascinerend verschil, maar voor mensen blijft het ijzer dat de boventoon voert. 

De Mythe van het Adellijke Blauwe Bloed 

De uitdrukking “blauw bloed” heeft een historische oorsprong en komt niet voort uit biologie. Adellijke families leefden eeuwenlang afgezonderd van de werkende klasse en bleven veelal binnen. Ze hadden meestal een lichtere huid, omdat ze geen zware arbeid in de zon verrichtten. Tegen de bleke huid waren de aderen beter zichtbaar en leken deze een blauwe tint te hebben. Bij boeren en arbeiders, met hun door de zon gebruinde huid, vielen de aderen veel minder op. 

Deze visuele illusie gaf aanleiding tot het idee dat adel letterlijk blauw bloed had. Dit onderscheid werd eeuwenlang als symbool van status en afkomst gezien. Maar ook koning Willem-Alexander heeft dezelfde rode bloedcellen gevuld met hemoglobine en ijzer als de rest van ons. 

Het eindoordeel: Blauw Bloed, een Mooie Mythe